Rzeźnicy i lekarze, Lindsey Fitzharris // Krwawa historia medycyny

 Krwawa historia medycyny

Początki medycyny nie były ani piękne, ani prestiżowe. Sami lekarze też nie cieszyli się szacunkiem, a pacjentów widywali, gdy ci nie mieli już innej perspektywy. Pierwsze operacje były makabrycznie krwawym przedstawieniem, na które wstęp miał każdy człowiek, nawet taki niemający z medycyną nic wspólnego. 

Jednakże pojawiali się medycy, którzy próbowali zmienić wizerunek środowiska, trochę go ułagodzić i sprawić by przestał być rzemiosłem, a misją dla ratowania ludzkiego życia. Jednym z takich lekarzy był Joseph Lister. Od najmłodszych lat interesował go świat nauki niedostępny dla zwykłego, poczciwego, pobożnego człowieka. Jego zainteresowania podbijał ojciec, który był twórcą pierwszej soczewki optycznej. Używano jej do produkcji dokładnych i bardzo czułych mikroskopów, przez które młody Joseph obserwował świat drobnoustrojów, zarazków i komórek nie mając pojęcia, że stanie się kiedyś prekursorem, autorytetem w środowisku XIX wiecznych chirurgów. 

Lister nie miał łatwej drogi zawodowej. Czasy, w których praktykował medycynę, były bezlitosne  dla młodych, empatycznych młodzieńców, a zwłaszcza dla pacjentów tracących zdrowie, a często także życie. Brudne narzędzia chirurgiczne i przypadkowe miejsce operacji to norma tamtych czasów. Szokujące jest to, że zabiegi były wykonywane na przytomnym delikwencie, który często uciekał z miejsca kaźni z wnętrznościami wypadającymi z brzucha. Wiele przykładów takich incydentów zostało opisanych w książce Lindsey Fitzharris Rzeźnicy i lekarze. Opisy porażają brutalnością, ale i totalną obojętnością wobec cierpienia drugiego człowieka. Dopiero Lister objawił się jako pionier nowej idei mającej na celu wyeliminować ból, a przede wszystkim śmiertelność w trakcie i po zabiegach czy pobycie w szpitalu. On jako jeden z nielicznych nie bał się eksperymentować, nawet jeśli całe środowisko chirurgiczne wyśmiewało i negowało jego poglądy. Jednak, mimo że wydawał się silną osobowością, on również przeżywał momenty załamania i niewiary we własne możliwości. Kilkukrotnie próbował pożegnać się z zawodem, ale ciekawość w nim pozostawała i drążyła tak długo, dopóty nie znalazła ujścia. 

Joseph Lister wykorzystywał w swojej pracy badania innych lekarzy, ale też chemików, naukowców i jako pierwszy połączył w jedną całość powód, czynnik powstawania zakażenia rany, gangreny, ropni, posocznicy i produkt, który mógł całkowicie zapobiec komplikacjom pooperacyjnym. Jako jeden z pierwszych i nielicznych wprowadził w swoim szpitalu obowiązek higieny zarówno lekarzy, jak i narzędzi chirurgicznych oraz środków antyseptycznych, które pozwoliły ułaskawić śmierć, a chirurgów uczynić bardziej ludzkimi. 

Rzeźnicy i lekarze Lindsey Fitzharris to wciągająca biografia lekarza wyprzedzającego swoje czasy, prekursora, wizjonera i autorytetu dla kolejnych pokoleń medyków. To dzięki Listerowi dział medycyny ma obecny kształt, a jej historia jest już o wiele mniej krwawa i brutalna. Ta książka to również opowieść o człowieku, który nie bał się podążać za marzeniami, nie bacząc na przeciwności losu.

Rzeźnicy i lekarze to książka z gatunku literatury faktu, ale czyta się ją niesamowicie szybko i płynnie. Lindsey Fitzharris prosto i „po ludzku” operuje technikami i medycznym żargonem. Nawet laik jest w stanie pojąć sens jej słów i co więcej wciągnąć się w świat bezdusznych operacji, eksperymentów, sekcji zwłok często nadgryzionych zębem czasu, zgnilizny,  bezlitosnych rzeźników, handlarzy ciałami, uczonych, profesorów, idealistów. 

Jeżeli lubicie makabryczne opowieści, grozę czasów gdzie wszystko było dozwolone i historie o kamieniach milowych, postępie i ludziach z pasją to Rzeźnicy i lekarze z pewnością będzie idealną lekturą. 

Rzeźnicy i lekarze, Lindsey Fitzharris, tł. Łukasz Müller, Znak, Kraków 2018