Dzienniki z lat wojny 1939- 1945, Astrid Lindgren

Interesuję się literaturą wojenną i obozową. Czytam wspomnienia, biografie, książki historyczne, a także powieści inspirowane tą tematyką. Po raz pierwszy jednak miałam okazję poznać bezstronny, obiektywny głos tamtych czasów. Poznałam opinie kobiety mieszkającej w państwie neutralnym, nie biorącym bezpośredniego udziału w zawierusze II wojny światowej. Tą kobietą jest Astrid Lindgren, znana czytelnikom z jej cudownych książek zaliczających się już do kanonu i klasyki literatury dziecięcej. Jednak kiedy Hitler doszedł do władzy i ruszył na podbój świata, Astrid była najzwyklejszą mężatką, matką i gospodynią domową. Zadziwiające się skąd w niej tak wielka ciekawość polityczna i skrupulatność w dokumentowaniu wydarzeń tamtych okropnych czasów. Niemniej jednak, "Dzienniki z lat wojny 1939- 1945" to dokładny i szczegółowy zapis ruchów wojskowych, przebieg bitew, archiwizacja wycinków prasowych, map operacji wojskowych, wypowiedzi ówczesnych prezydentów, polityków, to także ocena ich działań, opis przykrych konsekwencji i uwiecznienie codzienności szwedzkich obywateli, co prawda trudnej i dokuczliwej ale wolnej od okupacji i nazistowskiego ciemiężyciela. 

Dziennik Astrid Lindgren rozpoczyna się wraz z wybuchem II wojny światowej, 1 września 1939 roku. Szwedka jest oburzona hitlerowskim żądaniom i przerażona inwazją, która z dnia na dzień zatacza coraz większe kręgi. Pamiętnik, który miał być miejscem wyładowania frustracji i strachu, staje się raportem, pełną dokumentacją wojenną, z której można czerpać wiedzę z zupełnie innej perspektywy. Astrid Lindgren w wojenny, polityczny zapis, żądania nazistów oraz aliantów, ogromne rozgoryczenie wywołane skutkami wojny, oraz stronę w którą ona się posuwa, wtrąca opisy życia w Sztokholmie, swoje obawy o przyszłość, o los dzieci, męża, swojej ojczyzny, cały świat. Wspomina trudności z robieniem zakupów, ograniczenia spożycia wybranych produktów, powołania wojskowe i strach przed bombardowaniem i odgłosów wystrzałów słyszanych z daleka... oraz bezsilność i rozpacz bestialstwa, o której czytała w gazetach. 

Z "Dzienników z lat wojny 1939- 1945" wyłania się obraz kobiety dojrzałej, empatycznej, odpowiedzialnej, pełnej ambicji, nie bojącej się spełniać swoje marzenia. Także kobiety zdeterminowanej, poszukującej prawdy, nie godzącej się na półśrodki, niedopowiedzenia. Jej ciekawość prowadzi do skutecznego odnajdywania rzeczywistego obrazu wojny. Nie jest bezwzględna w swoich osądach i nie używa jednej miary do bohaterów tego wojennego dramatu. 

"Dzienniki z lat wojny 1939- 1945" to specyficzna, ale bardzo ciekawa i wciągająca lektura. Dla miłośników biografii i historii to pozycja obowiązkowa. Książka została wzbogacona o niepublikowane do tej pory zdjęcia z prywatnego archiwum szwedzkiej autorki oraz kserokopie niektórych stron dziennika. 

"Dzienniki z lat wojny 1939- 1945" Astrid Lindgren, tł. Anna Węgleńska, Nasza Księgarnia, Warszawa 2016