Co było przed tobą, Sarah Cornwell

Jaki wpływ na rodzinę ma osoba chora psychicznie? Czy bliscy wspierają się w ciążących na nich problemach, unikają rozmów na ten temat, a może przyjmują swój los na barki z całym dobrodziejstwem inwentarza i nie zastanawiają się nad tym, na co nie mają wpływu?

Część odpowiedzi przyniesie powieść Sarah Cornwell "Co było przed tobą".

Olivia Reed ma za sobą trudny rozwód, który mocno obciążył ją psychicznie. Chce przywrócić sobie i swoim dzieciom emocjonalną równowagę. W tym celu powraca do rodzinnego miasteczka Ocean Vista na wybrzeżu New Jersey, które kilkanaście lat wcześniej opuściła w pośpiechu gnana chęcią rozwiązania rodzinnej tajemnicy. Podczas letniego, leniwego relaksu dziesięcioletni syn Olivii znika jej z oczu. Daniel ma zdiagnozowaną chorobę afektywno dwubiegunową , co może znacznie utrudnić poszukiwania.

Początkowo trudno jest wczuć się w historię i sytuację Olivii, gdyż fragmenty z jej życia poznajmy naprzemiennie z buntowniczej przeszłości i niespokojnej teraźniejszości. Długo nie widać spójnego celu. Mniej więcej w połowie książki, fakty zaczynają się ze sobą łączyć  i tworzyć intrygującą całość. Najbardziej poruszającą częścią powieści jest dzieciństwo Olivii, która wychowywała się w niepełnej rodzinie. Jej matka była miejscowym jasnowidzem, medium, i która lubiła znikać w najmniej odpowiednim momencie, pozostawiając córkę bez opieki.

"Nauczyłam się gotować dla siebie w wieku ośmiu lat, podrabiałam podpisy na domowych rachunkach i w dzienniczku, wyczuwałam kogo mogę prosić o pomoc w nagłej sytuacji, a kto nigdy nie powinien wiedzieć o nieobecności mojej matki, żeby nie doniósł na nas do władz."

Oprócz tego matka dbała by córka trwała w kulcie zmarłych podczas narodzin sióstr bliźniaczek. Takie wychowanie nie sprzyjało zawieraniu nowych znajomości czy zawiązywaniu przyjaźni. Samotna, opuszczona próbowała odnaleźć sens w życiu. Pomogło jej w tym zainteresowanie fotografią, któremu oddała się bez reszty. W wieku piętnastu lat zaczęła się buntować: ucieczka z domu, alkohol, rozpoczęte życie seksualne. Przypadkiem poznaje dwie nastolatki, bliźniaczki, które są do niej łudząco podobne. Olivia podejrzewa, że są to duchy jej zmarłych siostrzyczek. Postanawia przeprowadzić śledztwo i odkryć kim są naprawdę.

Sarah Cornwell bardzo ciekawie ukazała rodzinę zdominowaną przez poważną chorobę psychiczną, która nie pozwala na harmonijne i spokojne dojrzewanie oraz stabilną przyszłość. Życie Olivii jest chaotyczne, podszyte lękiem i niepewnością o jutro. Nie potrafi żyć w zakłamaniu, swojej tajemniczej przeszłości, bez znajomości własnych korzeni, tożsamości. Kiedy udaje się jej wyrwać z uścisku nieodpowiedzialnej matki musi żyć ze świadomością choroby dziecka, której nie udaje się okiełznać, która staje się powodem trosk, zmartwień, problemów i kończy się rozstaniem.

Autorka bardzo długo podtrzymuje czytelnika w niewiedzy o motywach postępowania matki Olivii. Trzyma w napięciu i zainteresowaniu do finału kiedy z hukiem wybucha spektakularnym, zaskakującym rozwiązaniem. Muszę jednak ostrzec, że między retrospekcjami i teraźniejszością zaciera się granica, a przejścia są tak płynne, że można poczuć zawroty głowy od zmiennych miejsc, czasów i sytuacji. Nie wszyscy lubią takie mało wyraźnie odcięcie w fabule.

"Co było przed tobą" to opowieść o dysfunkcyjnej rodzinie, umiejętności wybierania pomiędzy dobrem własnym a dziecka, relacji na linii matka- córka oraz umiejętności przyznania się do błędu, swojej niemocy, bezradności, choroby.






Sarah Cornwell "Co było przed tobą", tł. Łukasz Szulim, PWN, Warszawa 2014